Gladheidbestrijdingsplan 2022/2023
Originele publicatie downloaden
Gladheidbestrijdingsplan 2022/2023
Aan gladheidbestrijding wordt in Nederland veel aandacht besteed. Door gebruik te maken van moderne weerstations, meteorologische modellen, geavanceerde strooimachines en effectieve dooimiddelen weten veel wegbeheerders tijdens winterse weersomstandigheden voor een veilige weg te zorgen, en dat op een kosten effectieve en milieuvriendelijke manier.
De eisen die de samenleving stelt aan de gladheidbestrijding worden echter steeds hoger. Veiligheid, doorstroming en bereikbaarheid moeten ook onder winterse omstandigheden op peil gehouden worden. Een andere ontwikkeling is de verdergaande juridificering van de maatschappij. Wegbeheerders worden vaker aansprakelijk gesteld voor gebreken aan de weg.
Het gladheidbestrijdingsplan van de gemeente Hilvarenbeek is een tussenvorm van een beleid- en uitvoeringsplan. We willen met het plan de lezer infomeren over hoe we het bestrijden van de gladheid onder winterse omstandigheden in Hilvarenbeek aanpakken. Het is een leidraad. In de praktijk kunnen door omstandigheden (weersinvloeden, materiaalpech, uitval bemensing, enz.) andere keuzes gemaakt worden.
’s Winters gaat het weerbericht regelmatig vergezeld van waarschuwingen voor gladheid ten gevolge van sneeuw, ijzel of bevriezing van natte weggedeelten. De veiligheid van de weggebruiker, de doorstroming van het verkeer en de bereikbaarheid van bestemmingen zijn dan in het geding. Daarom wordt de gladheid bestreden.
Gladheidbestrijding dient om de verkeersveiligheid te bevorderen, de doorstroming te optimaliseren en bereikbaarheid op peil te houden. Gebeurt dit niet, dan kunnen gevolgen groot zijn. Hierbij valt in de eerste plaats te denken aan doden, gewonden, materiële en immateriële schade als gevolg van ongevallen door gladheid. Daarnaast kunnen de economische en maatschappelijke schades enorm oplopen bij onvoldoende doorstroming van het verkeer en bij tekortschietende bereikbaarheid van instellingen en bedrijven.
Voorheen ging het steeds letterlijk om het bestrijden van daadwerkelijk ontstane gladheid. Men ging strooien als het glad was. Maar tegenwoordig zetten veel wegbeheerders al een strooiactie in vóór dat het zover is, door preventief te strooien. Zo ook de gemeente Hilvarenbeek.
Bij de bestrijding van gladheid wordt gebruikgemaakt van dooimiddelen die een schadelijke invloed hebben op het leefmilieu. Een deel van het gebruikte dooimiddel komt in de berm terecht. Bomen en struiken kunnen worden aangetast door een te grote blootstelling aan dooimiddelen. De gladheidbestrijdingsperiode loopt steeds van 1 november tot 1 april. In deze periode is het gladheidbestrijdingsplan van kracht.
Bij een planmatige aanpak vragen zowel de voorbereiding, de uitvoering als de evaluatie aandacht. Omdat de positie van wegbeheerders sterk kan verschillen is afstemming met buurgemeenten en andere overheden essentieel. Ook dient er gekeken te worden naar het type ondergrond en ligging van het wegdek. Daarnaast is het gemeentelijk verkeers- en vervoersplan als onderlegger voor de verschillende functies van het wegennet.
Niet alle openbare wegen en fietspaden in de gemeente worden in het gladheidbestrijdingsplan opgenomen. De weggebruiker dient zichzelf op de hoogte te houden van de strooiroute, de weersberichten/-voorspellingen en het rijgedrag aan te passen aan de omstandigheden.
Bij het uitvoeren van het gladheidbestrijdingsplan wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende soorten situaties. Afhankelijk van de weersomstandigheden en -verwachtingen wordt de gladheid preventief of curatief bestreden.
- •
Vóór het starten van de actie wordt gebruik gemaakt van, onder andere, informatie van de meteorologische dienst (Meteo Group Nederland b.v.). De gladheidbestrijdingscoördinator wordt ook door de provincie, zowel vanuit Oost als vanuit West-Brabant, geïnformeerd wanneer zij uitrukken voorzien met een strooiadvies.
- •
- •
Gladheidbestrijding vindt vrijwel altijd plaats onder moeilijke omstandigheden voor het uitvoerende personeel. Er dient gewerkt te worden in koude omstandigheden, vaak in nachtelijke uren, op soms nog gladde wegen en met agressieve dooimiddelen. De kaders voor inzet van het personeel zijn bepaald in de Arbeidstijdenwet van de Arbowet.
De werkzaamheden in het kader van de gladheidbestrijding hebben als kenmerk dat ze onregelmatig zijn, niet vooraf planbaar en vaak in de avond en nacht worden uitgevoerd. Chauffeurs van strooiwagens en coördinatoren worden daarom in de winterperiode in consignatie ingezet. Zij dienen, behalve voor hun reguliere werkzaamheden in het kader van de gladheidbestrijding, als deze zich voordoen. De regels voor de arbeidstijden en consignatie zijn vastgelegd in de Arbeidstijdenwet en het Arbeidstijdenbesluit. De bepalingen hebben betrekking op de maximale (gemiddelde) arbeidsduur per etmaal, per week, per maand en op de maximale duur van de consignatie.
De veiligheidsaspecten bij gladheidbestrijding hebben betrekking op het gebruik van materiaal en materieel en op de uitvoering. In principe draagt het personeel dat belast is met de uitvoering van de werkzaamheden zelf de verantwoordelijkheid van de eigen veiligheid, dat van collega’s en zoveel als mogelijk dat van medeweggebruikers.
In de gladheidbestrijding kennen we twee vormen van bestrijding, preventief en curatief. Preventief bestrijden gebeurt op basis van gladheidsverwachtingen: er wordt gestrooid om gladheid te voorkomen. Bij curatief wordt pas gestrooid als de gladheid daadwerkelijk is opgetreden.
In de basis bestrijdt de gemeente Hilvarenbeek de gladheid preventief. Alle strooiers zijn uitgevoerd met een buffervat gevuld met Natriumchlorides. Op de schotel wordt de vloeistof gemengd met droog strooizout. Natriumchloride zorgt voor een betere aanhechting op het wegdek en voor een reductie van 30% strooizout.
Om het gehele gebied het meest efficiënt te kunnen bestrijden hebben we verschillende routes. De routes zijn zorgvuldig opgebouwd door de jarenlange ervaring die is opgedaan. Er is gekeken om met de beschikbare vloot de gladheid het best te kunnen bestrijden. Uitgangspunt is dat de route geheel gereden is binnen 3 uur na oproep van de medewerkers. Vertrekpunt van alle routes is de gemeentewerf gelegen aan de Bukkumweg 28 te Hilvarenbeek. Hier staat al het materieel en is de zoutloods e.d. De tractie is eigendom van de gemeente Hilvarenbeek. Bemensing wordt gedaan door medewerkers van de Buitendienst aangevuld met medewerkers van een lokaal loonbedrijf. Medewerkers hebben lokale kennis en zijn bekend met het bedienen van bijzondere vervoersmiddelen onder wisselde omstandigheden. In extreme omstandigheden (bijvoorbeeld bij stuifsneeuw) wordt er opgeschaald met inzet materieel van lokale loonwerkers/aannemers. De coördinator heeft hier het mandaat voor. De straatnamen van de basisroute (route 2) zijn terug te vinden op de website van de gemeente www.hilvarenbeek.nl/gladheid
- 1.
Route 1 Deze route bevat locaties die zeer snel gladheidverschijnselen vertonen. De zogenaamde hotspots. De route wordt slechts door één voertuig gereden waardoor er snel en efficiënt gewerkt kan worden. De behoefte aan deze route is ontstaan doordat er in route 2 (de basisroute) een aantal locaties zijn die snel verschijnselen van gladheid door opvriezend wegdek vertonen, wanneer daarbij de meeste wegen in de basisroute nog geen sprake van is. Het zijn delen van wegen en fietspaden in flauwe bochten en ligging in de schaduw waardoor het wegdek overdag niet opdroogt. In het verleden werd de keuze gemaakt om de gehele basisroute te strooien terwijl er slechts een klein aantal locaties gladheidverschijnselen vertonen. Dit resulteerde in een verspilling van dooimiddel, brandstof en arbeid. Deze situatie treedt meestal op in het begin van de winter als het wegdek nog relatief warm is.
- 2.
Route 2 Dit is de basisroute. De plekken van route 1 maken uiteraard onderdeel uit van route 2. Uitruk met de gehele vloot, zowel de hoofdrijbaanstrooiers en fietspadstrooier. In deze strooiroute zitten hoofd- en verbindingswegen. Te denken aan doorgaande wegen, bus routes, bedrijventerreinen en fietspaden met daarin de schoolroutes. Bij zware sneeuwval wordt er ook curatief gladheid bestreden. Alleen zout strooien is dan echter niet voldoende, er worden dan ook borstels en ploegen (schuivers) ingezet om de sneeuw te ruimen.
- 3.
Route 3 Bij aanhoudende gladheid, meestal als gevolg van stevige sneeuwval, en de basisroute (route 2) is goed begaanbaar gaan we verder met route 3. Bij route 3 gaan we de woonwijken in. Dan komen de doorgaande wegen in de woonwijken aan de beurt. Ook delen van het buitengebied. Doel is dat de bereikbaarheid van, onder andere, agrarische bedrijven weer begaanbaar te krijgen, dit in verband met aanvoer van veevoer en brandstof en ook de afvoer van producten en dieren.
In de winterperiode 2010-2011 dreigde er een landelijk tekort aan strooizout. Om te voorkomen dat er niet meer gestrooid zou kunnen worden heeft het college op 4 januari 2011 besloten op de basisstrooiroute bij te stellen. Dit resulteerde in een eerste en tweede bijstelling. Op het moment dat we van onze leverancier het bericht krijgen dat hij niet meer op de reguliere wijze strooizout kan leveren en dat we de strategische zoutvoorraad moeten beginnen gaat de eerste bijstelling van kracht. Ook is er dan de mogelijkheid om afgetopt brekerszand voor 50% te mengen met strooizout. Dit zorgt ook voor stroefheid van de dikwijls vastgereden sneeuwlaag. Echter is dit niet aan te bevelen in stedelijk gebied omdat het zand in de riolering terecht komt. Als gladheid is opgetreden (bevriezing van natte weggedeelten, ijzel e.d.) wordt de gladheid curatief bestreden door de wegen en ook de fietspaden volledig te behandelen, zoals ook bij een preventieve gladheidbestrijding wordt gedaan. Bij langdurige ijzel en/of sneeuwval wordt er dus achteraf gestrooid om de gladheid en sneeuwval te bestrijden. Dit vooral bij aanhoudende gladheid en wanneer de hoofdroute goed begaanbaar is.
4.6 Handmatig schoonmaken van voetpaden
De gemeente stelt zoutkisten gevuld met zakken strooizout beschikbaar aan buurtverenigingen, belangenorganen en maatschappelijke instellingen. Dit wordt ook wel het burgerinitiatief genoemd. De bedoeling is dat inwoners de stoepen voor hun huis sneeuwvrij maken en de gladheid met een beperkte hoeveelheid zout bestrijden. Bewoners geven vooraf aan welk deel van de openbare ruimte ze willen gaan bewerken. Ook is er per zoutkist een sleutelhouder die ook als contactpersoon fungeert. Zakken strooizout kan men afroepen via het emailadres; gemeentewerf@hilvarenbeek.nl . Onder reguliere werktijden zal de kist weer gevuld worden.
Bij aanhoudende gladheid zullen ook de perrons van de bushaltes sneeuwvrij gemaakt worden. Dit voor het veilig in- en uitstappen van het openbaar vervoer te waarborgen voor de gebruikers.
De algehele coördinatie van het gladheidbestrijdingsplan is de verantwoordelijkheid van de coördinator gladheidbestrijding (de Teamleider Buitendienst of diens vervanger). Onder zijn verantwoording opereren de dienstdoende (of geconsigneerde) medewerkers van de buitendienst. In iedere ploeg is één aanspreekpunt aanwezig voor de coördinatie van eventuele vervolgacties.
De coördinator beoordeelt en beslist of de bestrijding van gladheid en/of sneeuw wordt ingezet. Zo nodig zal ook tot preventieve of curatieve gladheidbestrijding overgegaan worden. Een besluit tot actie kan worden gebaseerd op;
- •
- •
- •
- •
Uitgelicht: Gladheidmeldsysteem met behulp van Roadmaster-app
Hilvarenbeek heeft een overeenkomst met het weerbureau Meteo-Group. Hier zit 24/7 een speciaal team van meteorologen voor de bewaking van de gladheid. Dit team van specifiek opgeleide gladheidmeteorologen beschikt over grondige kennis van gladheidmeldsystemen, de verschillende vormen van gladheid en de gladheidbestrijding. Zij kunnen hiermee minimaal twee uur voordat er gladheid wordt verwacht in het beheergebied (bevriezing van natte weggedeelten, condensatiegladheid, sneeuw of ijzel) met zekerheid gladheid voorspellen en de coördinator gladheidbestrijding waarschuwen. Het voordeel is minder preventieve acties, minder onnodig zoutverbruik en tijdige uitruk indien nodig.
Elk jaar wordt al in een vroeg stadium aandacht besteed aan de communicatie over de gladheidbestrijding. Vroeg in het najaar wordt gepubliceerd waar inwoners het plan en de routes kunnen vinden. Ook vlak vóór de eerste gladheid daadwerkelijk verwacht wordt, wordt deze communicatie opnieuw onder de aandacht gebracht. Belangrijk blijft het communiceren over het gladheidbestrijdingsplan, de wijze waarop burgers meldingen kunnen maken en wat daarmee gebeurt. Onze eigen website en facebook blijken hieraan een positieve bijdrage te kunnen leveren en zullen dus ook het komende seizoen worden ingezet.
Op de internetpagina www.hilvarenbeek.nl/gladheid geeft de gemeente informatie over de werkwijze, prioritering binnen het strooiplan, op welke wegen en fietspaden gestrooid wordt, de werkwijze omtrent zoutkisten en eventuele actuele informatie.
- •
- •
7. Milieueffecten van de gladheidbestrijding
De, voor de verkeersveiligheid noodzakelijke, gladheidbestrijding brengt voor het milieu neveneffecten met zich mee. Een deel van het gebruikte doormiddel komt terecht in de directe omgeving van de wegen en fietspaden waarop gestrooid wordt. Langs deze wegen bevinden zich beplanting en bermvegetatie die mogelijk worden aangetast door het zout. Uiteindelijk bereikt het dooimiddel door indringing via de bodem het grondwater.
Bij iedere strooiactie wordt een advies gegeven met betrekking tot de hoeveelheid dooimiddel. Het gebruik van meer dooimiddel geeft niet altijd een sneller effect op de werking ervan. Luchtvochtigheid en verkeersbewegingen zijn minstens zo belangrijk.
De gemeente Hilvarenbeek beschikt over modern materieel waar de afstelling van zowel het strooipatroon als de daarmee benodigde hoeveelheid Natrium en strooizout geoptimaliseerd kan worden. Doel om de milieubelasting tot een noodzakelijk minimum te beperken. Dit is een continu proces waarbij telkens naar een optimum gestreefd wordt.
Inwoners kunnen klachten melden via de FIXI-app. Dit is een laagdrempelig meldpunt van de gemeente. Inwoners kunnen dan ook direct zien of er al een melding gedaan is en dus bij ons al bekend is. De indieners van de klachten krijgen hier een terugkoppeling van. Een melding betreffende wegen of fietspaden die opgenomen zijn in het gladheidbestrijdingsplan wordt direct doorgegeven aan de dienstdoende coördinator of zijn vervanger. Hij gaat ter plaatse en kan beoordelen of op betreffende locatie al een actie heeft plaatsgevonden en of er nog een eventuele herhalingsactie plaats moet vinden. Alle klachten en meldingen worden na afloop van het seizoen meegenomen in de jaarlijkse evaluatie en kunnen dan leiden tot het aanpassen van het gladheidbestrijdingsplan. Deze procedure wordt door de medewerkers aan de melders uitgelegd en indien nodig via de verschillende kanalen gecommuniceerd. Het telefonisch melden van klachten kan ook maar geniet niet onze voorkeur.
De gemeente Hilvarenbeek heeft samen met de gemeente Oisterwijk en de gemeente Goirle een gezamenlijke overeenkomst met het Brabants Afval Team (B.A.T.). Door gezamenlijk strooizout in te kopen zijn we minder afhankelijk van marktpartijen en het aanbod van strooizout bij schaarste. Naast de dagelijkse voorraad, van max 70 ton op de gemeentewerf aan de Bukkumweg 28 te Hilvarenbeek, beschikken we ook over een strategische voorraad van 100 ton via B.A.T. Tevens staat er op de werf een buffervat van 30 m3 Natriumchlorides. Zakken strooizout voor de zoutkisten worden tijdig besteld bij o.a. de firma VOS uit Sprang Capelle. De werfbeheerder zorgt dat er altijd een pallet voorraad aanwezig is. Afroep van het benodigde dooimiddel geschiedt ook door de voormannen/toezichthouders. Die hebben het beste zicht op de voorraad.
10. Juridische verantwoordelijkheid
Het is voor burgers en bedrijven vanzelfsprekend dat de verkeersveiligheid, doorstroming en bereikbaarheid binnen de gemeente ook onder winterse omstandigheden op peil wordt gehouden. Volgens de Wegenverkeerswet ligt de zorgplicht hiervoor bij de wegbeheerder. In de wet staat dat de wegbeheerder al het redelijke moet doen om gevaar voor de weggebruikers te voorkomen, te beperken dan wel op te heffen.
In de wet is bepaald dat er op de gemeente als wegbeheerder een inspanningsverplichting rust om bij bevriezing maatregelingen te nemen om de gladheid van het wegdek te bestrijden. De wijze waarop een wegbeheerder invulling geeft aan deze inspanningsverplichting is in beginsel een vrije keuze. Dit kan ook per gemeente of wegbeheerder verschillen. Daarbij geldt dat zij over een zekere vrijheid beschikt om de wijze en volgorde van gladheidbestrijding te bepalen, met inachtneming van alle daarin aanmerking komende belangen en rekening houdend met beschikbare middelen en personeel. Van een gemeente mag niet worden verwacht dat zij binnen haar hele grondgebied garant staat voor de afwezigheid van gladheid.
De uitvoering van de gladheidbestrijding binnen de gemeentegrenzen van Hilvarenbeek ligt bij de gemeente Hilvarenbeek, meer specifiek de afdeling Ruimte en dan het onderdeel de Buitendienst. Het uitgangspunt is zo min mogelijk te strooien en toch de overlast van de winterse weersomstandigheden te beperken. Het college van de gemeente Hilvarenbeek wordt geïnformeerd over het gladheidbestrijdingsplan en het plan zal openbaar gemaakt worden.
10.2 Eigen verantwoordelijkheid weggebruiker, burgers en bedrijven
Naast de inspanningsverplichting van de wegbeheerder is de eigen verantwoordelijkheid van de weggebruiker, burger en bedrijven van belang. De weggebruiker dient zijn rijgedrag aan te passen aan de omstandigheden en de aanwijzingen van gemeente of politie op te volgen. Burgers en bedrijven dienen daarnaast zelf de gladheidbestrijding ter hand te nemen door het eigen terrein en het trottoir of voetpad begaanbaar te houden. Burgerinitiatieven in de openbare ruimte worden door de gemeente gefaciliteerd door middel van het beschikbaar stellen van zoutkisten en zakken strooizout. Hiervoor dient de burger een plan in te dienen waarin vermeld staat welk deel van de openbare ruimte ze sneeuw- en ijsvrij houden. Dit mag gemaild worden naar gemeente@hilvarenbeek.nl
Onze gladheidbestrijders doen hun werk, maar het weer blijft een grillig natuurverschijnsel. Het is dan ook niet mogelijk alle situaties te voorzien. Praktisch en financieel is het niet mogelijk om alle wegen te strooien. Het advies voor de weggebruikers blijft dus “uitkijken en aanpassen”
- •
- •
- •
- •
- •
- •
( De Case CVX 110 en de John Deere 6105R zijn beiden voorzien van een voorlader om zout te kunnen laden in de strooiers. Tevens aanwezig, twee universele safety bumpers, merk Zuidberg en één van het merk Dalco. Opslagtank voor natriumchloride is aanwezig evenals een opslagloods voor los gestort zout)
Inhoudsopgave Gladheidbestrijdingsplan 2022/2023
1. Voorwoord………………………………………………………………………………………………………………….…3
2. Inleiding….…………………………………………………………………………………………………………….……..3
2.1Doel……………………………………………………………………………………………………………………………3
3.Beleid…..………………………………….…………………………………………………………….……………………..4
4. Uitvoering ..……………………………………………………….…………………………………………………….……4
4.1 Arbeidsomstandigheden………………………………………………………………………………………………….4
4.2 Arbeidstijden….…………………………………………………………………………………………………………….4
4.3 Veiligheid..….……………………………………………………………………………………………………………….4
4.4 Strooimethodiek………………….………………………………………………………………………………………..5
4.5 Strooiroutes……………………………………………………………………………………………………………….5,6
4.6 Handmatig schoonmaken van voetpaden………………………………….….………………………………………………………………………………….6
5. Leiding en coördinatie………………………………………………….…………………………………….…………… 7
6. Communicatie …..…………………………………………………………………………….……………………………..7
7. Milieueffecten van de gladheidbestrijding ……………………………………….………………………………….…8
8. klachtenafhandeling……….……………………………………………………………..………………………………….8
9. Voorraad dooimiddel .…………………………………………….…………………………………………………………8
10. Juridische verantwoordelijkheid ……..………………………….………………………………………………………9
10.1 Inspanningsverplichting voor de gemeente….……………………………………………………………………………………………………………………….9
10.2 Eigen verantwoordelijkheid weggebruiker, burgers en bedrijven……………………………………………………………………………………………………………………..….…9
11. Bijlagen …..……………….…….…………………………………………………………………………………………..10