Op 1 oktober bracht een vertegenwoordiging van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en medewerkers van de Provincie een werkbezoek aan onze gemeente. Ze kregen een inkijkje in hoe Hilvarenbeek samen met haar inwoners werkt aan een sterke, betrokken en toekomstbestendige samenleving. En dat maakte indruk.
Tussenheid: samen maken we het verschil
In Hilvarenbeek nemen inwoners steeds vaker zelf het initiatief om hun leefomgeving te verbeteren. Denk bijvoorbeeld aan het behoud van het Schuttershof in Esbeek, de ontwikkeling van energie opwekken in het pompgebouw in Haghorst en de Gelukshoeve in Baarschot. Tussenheid is een netwerk dat deze collectieve initiatieven ondersteunt. Niet door het over te nemen, maar door mee te denken, te verbinden en te helpen bij financiering en planontwikkeling. Elke vrijdag is er bij Vrijthof 11 een spreekuur voor nieuwe ideeën. Inmiddels zijn al veel initiatieven met ondersteuning van Tussenheid gerealiseerd.
Democratische vernieuwing
De gemeente wil niet alleen vóór, maar ook samen mét haar inwoners werken. Daarom is in 2024 gestart met drie experimenten onder de naam Democratische Vernieuwing. Inwoners van Diessen hebben met een eigen burgerbegroting de Gildeweide vernieuwd. In Biest-Houtakker werd het uitdaagrecht toegepast: inwoners nemen daar zelf het initiatief om een plan te maken om hun dorp uiterlijk in 2030 energieneutraal te maken. Voor de Voorjaarsnota 2025 organiseerden we inwonerspanel-avonden, waarop uitgenodigde inwoners ideeën aandroegen om het gemeentegeld slim in te zetten. Deze experimenten zijn leerzaam. Want samenwerken op deze manier is nieuw. Het vraagt om vertrouwen, flexibiliteit en ruimte om te leren. Want niet alles is meteen succesvol. Burgemeester Evert Weys: “Vertrouwen betekent dat je als gemeente je kennis en middelen deelt. En we bereid zijn om soms wat meer los te laten. Dan zie je dat inwoners elkaar meenemen, enthousiasmeren en echt willen meedoen.”
Samenlevingsakkoord: SAMEN is van iedereen
De basis voor het project democratische vernieuwing ligt in het Samenlevingsakkoord dat in 2022 door de coalitie is opgesteld. Hierin staat dat de gemeenteraad samen met inwoners wil werken aan leefbare dorpen, betaalbare woningen en een duurzame toekomst. Het akkoord is niet alleen door politici gemaakt, maar ook met input van inwoners, verenigingen en andere betrokkenen.
Wat vond het ministerie ervan?
De vertegenwoordigers van het ministerie waren onder de indruk van de betrokkenheid van inwoners en de ruimte die de gemeente biedt aan initiatieven. Tegelijkertijd werd besproken waar het soms nog wringt. Bijvoorbeeld bij wet- en regelgeving die vernieuwing in de weg zit. Of voldoende geld om te kunnen investeren in de samenleving en de gemeentelijke organisatie. De gemeente wil graag als proeftuin dienen voor nieuwe vormen van samenwerking tussen overheid en inwoners. Het ministerie staat open voor verdere samenwerking en wil graag leren van de ervaringen in Hilvarenbeek. Kortom: Hilvarenbeek laat zien dat het anders kan. Door vertrouwen te geven aan inwoners, ruimte te bieden voor initiatief en samen te werken aan een betere toekomst.